Düz iki il qabaq istedadlı gənc yazar Fərhad Mete avtomobil qəzasında dünyasını dəyişdi....
"Oxu zalı" olaraq onu öz şeirləri ilə anmaq istədik...
Fərhad Mete
ŞEİRLƏR
HƏYAT
Bütün ajı xəbərlər gejə saatlarında gəlir,
məsələn, bir körpənin doğuluşu xəbəri.
Və nöqtə qoyur kişiylə qadının ayrılmaq istəyinə-
həm də əgər bu, oğlan uşağıysa.
Bütün ajı xəbərlər gejə saatlarında gəlir.
Məsələn, "oğlunuz savaşa gedir" xəbəri.
Və nöqtə qoyur kişiylə qadının ayrılmaq istəyinə-
həm də əgər geri dönəjəyi bəlli deyilsə.
Bütün ajı xəbərlər gejə saatlarında gəlir,
Məsələn, "oğlunuz əsir düşüb" xəbəri kimi
Və nöqtə qoyur kişi ilə qadının ayrılmaq istəyinə
Həm də əgər xilasına ümid qalmışsa…
Bütün ajı xəbərlər gejə saatlarında gəlir,
Məsələn "oğlunuz güllələnib əsirlikdən qaçarkən"
xəbəri kimi -
Və nöqtə qoyur kişi ilə qadının ayrılmaq istəyinə.
HƏLƏ VAXT VAR…
Alatoran…hamı susur…
On yeddi nəfər qalmışıq.
Az sonra- siqnal fişəngindən sonra
ikinji həmlə olajaq qarşıdakı səngərə.
Hələ vaxt var ölənləri saymağa,
sonra bir siqaret yandırıb səni xatırlamağa…
Yadıma düşür, meydan izdihamının içində
düyünləyib hirsimi-hikkəmi,
ən çox da sənə olan sevgimi
yumruq şəklində qaldırmışdım göylərə.
Və o şairin nitqindən sonra
"azadlıq" sözünü üç hejaya bölüb
bağırmışdım bağıra bildikjə-
nə boyunduruqdan, nə də köləlikdən,
səndən azad olmaq üçün.
Hələ vaxt var…
Axşamları çörək növbələrində
baxışları yerə dikilmiş,
bir-birindən utanan insanların içində
səni axtarmışdım.
Sonra satıjı xanımın sanki qəsdən
"Bəlkə bu axşam çörək olmadı" sözündən sonra
izdihamdakı "Azadlıq!" bağırtımı xatırlamışdım
və küsmüşdüm sənə olan ehtiyajımdan.
Üstü yaşıl örtüklü şəhid tabutu önündə
jənazə namazı qılarkən
səni istəmişdim ayaqda və səjdədə.
Və bir gün qapınıza gəlib…
Bu da siqnal fişəngi,
vaxt bitdi…
Yadda saxlayın - on yeddi nəfər qalmışdıq.
İkinji həmlədən sonra
yenidən sayarsınız ölənləri
və bir siqaret yandırıb xatırlayarsınız -
mən olmasam…
Adagio
dünən...
dağıldı sevgi üçbucağı – o getdi, ikimiz qaldıq gecə kafesində
gecə kafesindəki bütün baxışlar üzərimizdəydi sanki
sonra mən bir az sevincək, sən bir az məyus oldun
onun getdiyinəmi, mənimlə qaldığınamı, bilmirəm
səssizcə ağlamaq keçirdi içindən
o isə nə sevindi, nə də məyus oldu,
üstəlik hesabı da ödədi gedərkən ...
bəyaz pərdələrlə qapanıb gecəni üç yerə böldük səninlə
yorulduq, bitdik, tükəndik
içimizdə ehtirasın amansızca yatırdığı bir kölə üsyanı
atəşimiz soyudu, beynimiz zəhərli fikirlərlə doldu
yanaşı söndürülmüş siqaret kötüklərinə bənzədik
sonra sən bir az sevincək, mən bir az məyus oldum
onun getdiyinəmi, mənimlə qaldığınamı, bilmirəm
bir bəhanə tapıb hirslənmək də keçdi içimdən,
hirsləndim və getdim ...
bu gün dünənkiylə eyni saatda
gecə kafesiylə evinizin arasındayam,
bəhanəm var sizə gəlməyə - evinizə daha yaxınam
qapında dayanmışam, nə məyusam, nə də sevincək,
çox soyuqdu, acımışam, üşüyürəm
aç qapını, səni deyəsən sevirəm ...
***
görüşdük. gizləndik. iki pilləkən yuxarı qalxdın
öpüşdük. getdin ...
bağırdım, çağırdım, pıçıldadım, dönmədin
adın dilimə yapışdı,
su içmədim, çörək yemədim
qorxdum ki, qanıma qarışarsan
tək qaldım, mübtəla oldum qorxulara
dua etdim qaranlıqlarda
gücüm bircə kəlməyə yetdi
ilahi dedim ...ilahi ...
sonra onlar gəldilər – tanımadığım yad adamlar
boyları boyumdan uca, addımları addımlarımdan iri
hamısı canlı, hamısı diri
qapımı döydülər,
işıqları yandırdılar, bir bütöv çörəyi böldülər
su içirdilər
qorxum, təlaşım çəkildi getdi, pəncərəmi açdılar
onun adını ucadan söylə dedilər
adının hər hərfini bir quş alıb apardı
qalxdılar getmək üçün sonuncu ayaq saxladı və dedi:
“ bir böyük yatağın üstündə iki nəfər -
biri ölər, biri qalar ...“
yatdım, yuxumda çatlamış toxum gördüm
içindən ağac çıxdı, altında quşlar kölgələndi
bir də o adam, yanında su və bir bütöv çörək
gülümsəyək dedi “xoş gəldin ...”
İstədiyin kimi
İstədiyin kimi oldum
Istədiyin kimi güclü, bir az sərt və heç zaman ağlamayan,
gülümsəyən gözlərində böyütdün məni
sonra hazır sabahları yaratdım sənin üçün
sən yatmışkən
qaranlıqlardan keçən hazır sabahları,
küçələrdə ölmüş quşlara can verdim,
ayaqlarıma yıxılan yalmanan köpəklərin başını tumarladım
hürməsinlər deyə
ağacların qəddini düzəltdim, çiçəkləri rənglədim
divara yazılmış “sevirəm” sözünün üstünü qaraladım
sabah yenidən oxuyasan deyə.
Bütün səsləri içimə çəkdim oyanmayasan deyə.
Sonra sənə yuxuları verdim qarmaqarışıq,
Sirrini yalnız mən bildiyim yuxuları
içində ölmüş quşlar, qəddi əyilmiş ağaclar,
rəngsiz çiçəklər, üstünə qaçıb ayaqlarına yıxılan küçə köpəkləri,
bir də bəyaz divarda “üstəgəl” və “bərabərlik” işarəsi,
sirrini tək mən bildiyim qarmaqarışıq yuxuları verdim sənə
hər sabah onları nəyəsə oxşadasan deyə
sonra qayıdıb yatağına gəldim, uzun – uzadı üzünə baxdım
və dedim astadan, pıçıltı ilə istədiyin kimi oldum,
istədiyin kimi güclü, bir az sərt və heç zaman ağlamayan
səni sevdiyim üçün
mən – atasız, utancaq və qorxaq yeniyetmə...
Ailə
Bir sabah ayılıb görsən ki,
hər şey dəyişib,
yəni gördüyün kimi deyil nə varsa -
yəni göy üzü yerində günəşdi.
Sonra yadına düşsə ki, yuxunda qadın görmüşdün -
uşaq yerinə iri buğda dənəsi doğan
çılpaq qadın.
Qorxma, sığal çək sevgilinin saçlarına
Və də pıçıltı ilə “səni sevirəm” de
O da mütləq “mən də sevirəm” deyəcək.
O sabah ayılıb görsən ki, hər şey dəyişib
Yəni gördüyün kimi deyil nə varsa,
bom-boz evlərin önündəki dəniz deyil zəmidir –
həm də içinə girib aza biləcəyin qədər sonsuz zəmi.
Sonra yadına düşsə ki, yuxundakı o qadın
qorxudan atıb getmişdi ağlayan buğda dənəsini.
Qorxma, başını əyib sevgilinin önündə diz çök
Vəyla pıçıltı ilə “mənə ümüd ver” de
O da mütləq “mənəm ümüdin” deyəcək
O sabah ayılıb görsən ki, hər şey dəyişib
Yəni gördüyün kimi deyil nə varsa,
Yəni birləşir günəşlə o sonsuz zəmi
birləşdikcə də boğulursan, nəfəsin kəsilir.
Yadına düşəcək ki, yuxuna ağlayan buğda dənəsini
qucağına alıb qaçmışdın arxana baxmadan.
Qorxma, qaldır otağın küncündəki boş
beşiyin örtüyünü
və soruş sevgilindən “içində bir şey
tərpəndimi ?” deyə
O da mütləq “tərpəndi” deyəcək.
Mütləq deyəcək...
Yoxluğun
Sadəcə gedişin deyil yoxluğun...
Baxıram pəncərədən sanki hər şey yerli yerində-
sabahları məktəbə gedən uşaqlar,
göy üzünə bulud kimi dağılan quşlar,
azad, qayğısız uçuşlar,
və televizyondakı savaş xəbərləri
Iraq, Fələstin, Somali...
Bombalanmış şəhərlər,
küşələrdə sürünən yaralılar,
ölmüş qızına ağlaya bilməyən ata,
yarıuçuq divarın kölgəsində gizlənən ölüm,
o biri üzündə nəfəsini dərən fotorepartyor,
dodağında qorxulu gülüş
Yox... Sadəcə gedişin deyil yoxluğun...
Bir azdan...
Ölüm dəyişəcək yerini,
keçəcək divarın o biri üzünə.
Fotorepartyorun gülüşü donacaq dodağında
Çəkdiyi şəkillər kimi.
Ata qızını pencəyinə büküb aparacaq
Sonra yaralıları güllələyəcəklər
Dağılmış şəhərə qaranlıq çökəcək,
Sabaha qədər bir sükut yaranacaq
Və şəhər nəfəsini dərəcək ki,
Sabah hər şey yenidən başlasın.
Elə yoxluğunda...
10.05.08
